افسردگی و پیامد های آن بر یادگیری دانش آموزان

طی دو دهه گذشته، افسردگی کودکان مورد توجه فزاینده یی قرار گرفته است. طبق برآورد های صورت گرفته، 5/2 تا 4 درصد از کودکان به لحاظ بالینی افسرده هستند و این نکته که متوسط اختلال افسردگی کودکان و نوجوانان 7 الی 9 ماه است، بسیار اهمیت دارد چرا که ممکن است افسردگی یک کودک در تمام طول سال تحصیلی بهبود نیابد و در یادگیری وی ایجاد اختلال کند. به طور کلی علائم هیجانی افسردگی در کودکان به صورت غمگینی، کناره گیری یا انزوای اجتماعی، شکایت های جسمانی، کم اشتهایی یا پراشتهایی، بی اختیاری ادرار یا بی اختیاری مدفوع، بی میلی برای رفتن به مدرسه و کاهش عملکرد مدرسه بروز می یابد. در مورد علل افسردگی می توان گفت گاه ممکن است علت افسردگی به سادگی شناسایی شود، مثلاً هنگامی که والدین یک کودک طلاق می گیرند. یا ممکن است علت، کمتر آشکار باشد و تشخیص آن نیز دشوار باشد. ممکن است افسردگی برخی کودکان واکنش به یک عامل استرس زای خاص نباشد بلکه افسردگی مزمن باشد که این افسردگی می تواند یک سال به طول انجامد. در اینجا آنچه بسیار حائز اهمیت است، این است که افسردگی می تواند تاثیر بسزایی بر نارسایی های یادگیری و عملکرد تحصیلی کودک داشته باشد و اغلب کودکان افسرده دوره های افت تحصیلی را تجربه می کنند. از سوی دیگر، نارسایی ها و اختلالات یادگیری که شامل نارسایی در زبان شفاهی، نارسایی در خواندن، نارسایی در نوشتن و نارسایی در ریاضی است نیز می تواند پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به اختلال هیجانی چون افسردگی در دانش آموز شود. امروزه بسیاری از پژوهشگران دریافته اند که دانش آموزان مبتلا به نارسایی های یادگیری در مقایسه با همکلاسی های خود، افسردگی بیشتری را تجربه می کنند.

یکی از موضوعات مهم که توجه روان شناسان کودک را به خود جلب کرده است، رابطه میان بازی با یادگیری مهارت حل مسأله در کودکان است.
مهارت حل مساله به فرد کمک می کند تا به صورت منطقی به حل مشکلات و مسایل خود بپردازد و از آنجایی که یکی از فواید بازی تأثیرات مثبت آموزشی آن است می توان از این راه مهارت حل مسأله را در کودکان ایجاد کرد تا بتوانند تجربیات خود را در حین بازی درونی کنند و در زندگی واقعی از این تجارب برای حل مسایل خود استفاده کنند.
روش های حل مسأله اکتشافی و تصادفی می باشد که البته اکتشافی بسیار بهتر از تصادفی است. هنگامی که فرد راه حل های زیادی بدست می آورد، با استفاده از تفکر نقاد شروع به ارزیابی آنها می کند. مهم آن است که هر کدام از راه حل ها ارزیابی، بررسی و سنجیده شوند.
از آنجایی که بازی کودکان خود انگیخته و آزادنه است، اغلب تخیلی است. در واقع گاهی می توان ویژگی آفرینندگی را در آنها مشاهده کرد. آفرینندگی فرآیندی ذهنی و نوعی شیوه تفکر و رویکرد حل مسأله است.

در زمینه یادگیری دانش آموزان دختر و پسر نمی‌توان گفت جنسیتی برتر و جنسیتی ضعیف‌تر است. در مواردی پسرها از دخترها برترند و در مواردی هم برتری به دخترها می‌رسد. البته در هر دو جنس زن و مرد، مغز بعضی‌ها استعداد مهارت پذیری بیشتری دارد و در اینجا اصلاً پای جنسیت در میان نیست. مغز هر انسان از یکصد میلیون نورون تشکیل می‌شود. یکصد تریلیون هم سلول‌های ارتباط دهنده در مغز هست و مغز یک انسان بالغ هشت پوند وزن دارد که در سه لایه متفاوت قوام گرفته است. چهار لوب واقع در مغز فوقانی، مسوول فکر کردن هستند و در هر یک از این لوب‌ها محرک‌های حسی خاصی پردازش می‌شوند. بخش فوقانی مغز به دو نیمکره راست و چپ تقسیم می‌شود. مغز سمت چپ بیشتر با مهارت‌های کلامی، صحبت کردن، خواندن و نوشتن رابطه دارد و مغز سمت راست با مهارت‌های فضایی مانند اندازه گیری و تشخیص دادن جهت مرتبط است.

بیان مسئله:

پیشرفت سریع و توأم با جهش های بلند در علوم و تکنولوژی در نیمه دوم سده اخیر وظیفه سنگینی در مقایسه با دوره های گذشته بر دوش همه مسئولان اجتماعی در سطح تصمیم گیری به ویژه به عهده مسئولان آموزش و پرورش کشور قرار داده است. بنابراین برنامه ریزی در زمینه آموزش و پرورش از نظر زمانی به روز، ماه و سال محدود نمی شود، بلکه علاوه بر چاره اندیشی برای مسائل روز همیشه باید آینده را مورد توجه قرار داد و از آنجا که تحولات جنبه های مختلف زندگی جوامع بشری با سرعتی شگفت انگیز در حال توسعه و تغییرند و این تحولات دانشهای جدیدی را مطرح می سازد که نیازهای جدیدی را نیز برای انسانها در بر می گیرد، بنابراین آموزش باید با سرعت و کیفیت بیشتر انجام شود. به همین دلیل بسیاری از روانشناسان برای ایجاد پیشرفت علوم و فنون دانش های جدید تکنولوژی آموزشی و استفاده از وسایل و مواد کمک آموزشی را توصیه می کنند چرا که تکنولوژی آموزشی در مباحث تربیتی به بهره گیری از سرعت، دقّت و سهولت در امر آموزش و یادگیری می گردد. آموزش مستلزم تمرین و یادگیری است و تکنولوژی، کاربرد موثر وسایل کمک آموزشی است و تکنیک های مختلف زمانی به مدارس ما راه خواهند یافت که معلمان به آن آشنا و معتقد شوند و به اعتقاد خود عمل کنند. زیرا استفاده بهینه و کسب مهارت در هر کاری مستلزم استفاده و به اجرا گذاشتن آن امر می باشد. استفاده از وسایل کمک آموزشی موجب می شود که دانش آموزان از همه حواسّ خود جهت یادگیری مطالب استفاده کنند چرا که وسایل کمک آموزشی اساس قابل لمس را برای تفکّر و ساختن مفاهیم فراهم می سازد و در نتیجه از میزان عکس العمل گفتاری دانش آموزان می کاهد. امروزه مسئولان آموزش و پرورش و معلّمان باتجربه در کنار هم ضرورت شناخت و استفاده وسایل و مواد کمک آموزشی را بیش از هر زمان دیگر درک و احساس کرده اند. تا جامعه فردا به سعادت بیشتر دست یابد. بنا به اهمیّت وسایل و مواد کمک آموزشی و مقایسه آن با انتظاراتی که از به کارگیری این وسایل در جریان تدریس می رود، این تحقیق در پی آن است که دریابد وضعیت موجود کاربرد مواد و وسایل کمک آموزشی در دانش آموزان راهنمایی چگونه است؟