انواع اضطراب

اضطراب خود را در شکل‌های متفاوتی ظاهر می‌سازد که به شش نمونه‌ی آن در اینجا به‌طور مختصر اشاره می‌کنیم.

1. اختلال وحشت‌زدگی یا پانیک:

شرایطی است که بیمار بدون دلیل مشخصی دچار تشویش‌های شدید و حادی می‌شود که به وحشت بیمار ختم می‌شود. این حالت بیش از چند دقیقه به‌طول نمی‌انجامد. نشانه‌های آن عبارت است از: تنگی نفس، تشدید ضربان قلب، تپش قلب، سرگیجه، احساس خفگی، تعریق، دل آشوبه، احساس حقیقی نبودن، کرخت شدن سر انگشتان، داغ شدن یا سرد شدن، ترس از دیوانه شدن یا از دست دادن کنترل، ترس از مردن.
در حمله وحشت، دست کم چهار مورد از نشانه‌های فوق وجود دارد. حمله وحشت برای فرد چنان سهمگین است که فرد پس از آن همواره نگران وقوع مجدد آن است. از جمله دلایل فیزیکی آن می‌توان به کمی قند خون، پرکاری تیروئید، واکنش به کافئین و قطع داروهای آرام‌بخش اشاره کرد.

2. آگورافوبیا:

مفهوم آن ترس از محیط‌های باز است، اما علت اصلی آن ترس از وقوع مجدد حمله وحشت است. آگورافوبیا سبب می‌شود فرد به افراد و مکان‌های آشنا بچسبد و از آنها فاصله نگیرد و در موارد شدید آن خانه‌نشین شود. این افراد می‌ترسند در موقعیتی قرار بگیرند که دچار حمله شوند و آبروی آنها جلوی دیگران برود.

3. فوبیای اجتماعی:

فردی که دارای فوبیای اجتماعی است، از موقعیت‌های اجتماعی اجتناب می‌کند. نگران است که حرف یا رفتار اشتباهی از او سر بزند و یا آنکه دیگران به تشویش او پی ببرند و او را مورد قضاوت قرار دهند. او همواره در حال تصور قضاوت دیگران درباره خویش است. ترس از سخنرانی در جمع، ترس از سرخ شدن صورت، ترس از غذا خوردن در جمع، ترس از دستشویی‌های عمومی، ترس از جمعیت، ترس از تحت نظر قرار گرفتن در محل کار، ترس از شرکت در امتحانات، ترس از نوشتن یا امضا کردن در حضور دیگران از جمله موارد فوبیای اجتماعی است.

4. فوبیای خاص:

عبارت است از هراس فراوان و یا اجتناب از یک شی‌ء یا موقعیت ویژه. از جمله موارد فوبیای خاص می‌توان به فوبیای حیوانات، ترس از ارتفاع، فوبیای آسانسور، فوبیای هواپیما، فوبیای پزشک یا دندانپزشک و فوبیای خون اشاره کرد.

5. اختلال اضطراب فراگیر:

اضطرابی است که بیمار در آن به تکرار، تنش و نگرانی را تجربه می‌کند و نمی‌تواند از زندگی خود لذت ببرد. فرد در مورد اکثر مسائل زندگی مانند کار، سلامتی، روابط با همسر و بستگان احساس نگرانی دارد. فرد احساس بی‌قراری، زود خسته شدن، عدم تمرکز، تحریک‌پذیری، تنش‌های عضلانی و دشواری در خواب دارد. این اختلال معمولاً با افسردگی همراه می‌شود.

6. وسواس فکری-عملی:

اگرچه بعضی افراد، تمیزتر و منظم‌تر از دیگرانند ولی اگر این تمیزی و نظم، وقت و انرژی زیادی از فرد بگیرد و در روابط او با دیگران اختلال ایجاد کند، نام آن را وسواس می‌گذاریم. وسواس‌ها نظرات، افکار، تصاویر و یا تکانه‌های تکرار شونده‌ای هستند که در عین بی‌معنایی، مرتب به ذهن خطور می‌کنند. وسواس‌ها می‌توانند تنها در حوزه فکر باشند، مانند فکر مداوم تصادف و یا همراه با عمل باشند، مانند دست شستن، وارسی کردن و شمارش.

7. اختلال استرس پس از آسیب:

پس از بروز یک حادثه آسیب‌زننده ایجاد می‌شود. از جمله حوادثی که منجر به این اختلال می‌شود، عبارت است از: زلزله، گردباد، تجاوز، تصادف شدید و جنگ. نشانه‌های آن عبارتند از: اندیشه تکراری و ناراحت کننده درباره حادثه، کابوس‌های مرتبط با حادثه، بازگشت مداوم خاطره حادثه، تلاش برای اجتناب از احساسات، فعالیت‌ها و موقعیت‌های مرتبط با حادثه، کرخت شدن احساسی، احساس گسستگی از دیگران، بی‌علاقگی به فعالیت‌هایی که در گذشته از آن لذت می‌بردید، دشواری در به خواب رفتن، عدم تمرکز، تحریک‌پذیری و حملات خشم.