مبانی تعلیم و تربیت در نظام فلسفی راسل

هدف بنیادین تحقیق حاضر بررسی مبانی تعلیم و تربیت در نظام فلسفی برتراند راسل است. وضعیت حاکم بر عصر تکنولوژی و فقدان یک جهان‌بینی صحیح و ایدئولوژی خردمندانه، دلیل اصلی پرداختن به مقوله تعلیم و تربیت است. پیشرفت بشر در عرصه تکنولوژی رشد خرد را به دنبال نداشته و این خود زنگ خطری برای حیات بشریت محسوب می‌شود. در این میان راسل معتقد است تنها از طریق تربیت می‌توان خرد عامه را دگرگون و به واسطه نوسازی اجتماعی «social reconstruction» از انحطاط تمدن بشری جلوگیری کرد.

ساختار اصلی این مقاله مبتنی بر تحلیل این نظریه است که چگونگی جهان در گرو چگونگی شخصیت ما و چگونگی شخصیت ما در گرو چگونگی تربیت ما است. در ابتدا راسل کارکرد سنتی تربیت را در قالب پیشینه تاریخی آن مورد بررسی قرار داده سپس با طرح ماهیت و شرایط تحقق تعلیم و تربیت آرمانی خویش به ذکر معایب تربیت سنتی و پیامدهای آن می‌پردازد.

نگارنده مقاله در نگارش مباحث اصلی بر روی 2 کتاب ارزشمند برتراند راسل به نامهای درباره تربیت «on education» و تربیت و نظم اجتماعی «education and social orders» متمرکز شده است. راسل در کتاب نخست، آرمان تعلیم و تربیت را پرورش فرزندانی می‌داند که «شهروندان آزاد جهان» «free citizens of universe» خواهند بود و در کتاب بعدی به تبیین فشارهای اجتماعی و موانع تحقق چنین آرمانی می‌پردازد.