آموزش و پرورش پیش از دبستان

آموزش و پرورش پیش از دبستان

-         علاقه به عبادات و آداب و رسوم مذهبی و دینی

-         علاقه به پیامبران، ائمه ی اطهار و شخصیّت های دینی و ملّی

-         علاقه به دانستن فضایل اخلاقی از جمله نوع دوستی و احترام به دیگران

-         تقویت اعتماد به نفس

-         علاقه به شناخت محیط زندگی اجتماعی خود

-         علاقه به بروز عواطف و احساسات خود در عین تسلّط بر نفس

-         نگرش مثبت نسبت به رعایت مقرّرات و قوانین اجتماعی

-         مسئولیّت پذیری

نگرش ها، عموماً مسایلی ارزشی هستند و بهتر است از طریق عمل خود نگرش ها را به کودکان بیاموزیم نه صرفاً با حرف.

مهارت (ذهنی و عملی):

مهارت هایی که می توانند کودکان در پایان دوره ی سنی به آن دست یابند عبارت اند از:

-         افزایش توانایی فراگیران به منظور استفاده از حواس، برای شناخت محیط زندگی

-         افزایش توانایی فراگیران به منظور طبقه بندی پدیده ها، برای شناخت بیشتر محیط زندگی

-         پرورش خلاقیّت

-         پرورش قدرت تمرکز

-         توسعه ی توانایی ادراک اشیاء در صورت های مختلف

-         توسعه توانایی استدلال

-         پرورش مهارت های زبان

-         درک مفاهیم مقدّماتی(علوم-ریاضی)

-         پرورش توانایی هماهنگی بین حرکات و اندام های مختلف بدن

-         رعایت نکات بهداشتی و ایمنی

-         پرورش ذوق هنری و حس زیبایی شناسی

-         تقویت توانایی ایجاد رابطه با دیگران

-         رعایت مقرّرات و قوانین اجتماعی

-         رعایت حقوق فردی و اجتماعی

چرا آموزش و پرورش در دوره پیش از دبستان اهمیت دارد؟

آموزش و پرورش در دوره پیش دبستان برای رشد کلی و همه جانبه ی کودک اهمیت دارد بویژه در موارد زیر:

·        شش سال اولیه زندگی کودک سال هایی حساس هستند زیرا میزان رشد در این سالها نسبت به مراحل دیگر رشد، سرعت بسیار بیشتری دارد.

·        پرورش کامل استعدادهای کودک، بویژه در این سالها، نیاز به محیطی محرک و برانگیزنده دارد.

·        با افزایش مداوم تعداد مادران شاغل، گسیختن و وابستگی ها و نظام خانواده های سنتی، تنشهای روانی حاصل و نیز اشتغال والدین در خارج از محیط خانه، که حاصل الگوی زندگی کنونی است.

کودکان اغلب نمی توانند از منافع یک محیط محرک و برانگیزنده بهره مند شوند.

·        کودکان مناطق محروم بویژه از این نظر محرومیت های بیشتری را متحمل می شوند والدینی که بی سواد هستند، توانایی تعامل موثر و مفید با کودکان خود را ندارند و نمی توانند به رشد مطلوب و مناسب گفتار و مهارتهای شناختی کودک خود کمک کنند.

·        یک برنامه آموزش و پرورش مناسب در این دوره، تجار بی محرک برای رشد ذهنی، زبانی، جسمی، اجتماعی و عاطفی کودکان فراهم می آورد. و کودک را در ساختن مبنایی قوی برای سهولت رشد بعدی و بارور کردن استعدادهای کاملش  کنند.

·        آموزش و پرورش در دوره پیش از دبستان به عمومیت و جامعیت و آموزش و پرورش ابتدایی نیز کمک می کند.

·        یک برنامه آمادگی برای مدرسه کودک فراهم می کند، یعنی او را با مفاهیم و مهارتهای گفتاری و جسمی که برای یادگیری خواندن و نوشتن و حساب کردن در کلاس های ابتدایی ضروری هستند، آشنا و از این نظر آماده می کند. همچنین به رشد قابلیت ها و شایستگی های دیگر کودک کمک می کند، مانند سازش با کودکان دیگر، پیروی از برنامه های عادی روزانه، یادگیری، ساکت نشستن و تمرکز کردن بر فعالیتها در یک دوره زمانی خاص، طولانی تر شدن مدت توجه و مواردی از این قبیل همه ی مهارتها و شایستگی ها به سازگاری کودک سالهای اولیه ی مدرسه کمک می کند. این آمادگی ها تا حدودی به کاهش تعداد مردودی، افت تحصیلی و شکست در سطوح مدرسه کمک می کند.

 وقتی کودکان خردسال به مراکز آموزش و پرورش دوره پیش از دبستان راه می یابند، خواهران بزرگتر آنها نیز آزادی بیشتری دارند و بدون نگرانی برای سرپرستی و مراقبت از آنها می توانند در مدارس عادی حضور پیدا کنند. بنابراین، آموزش و پرورش دوره پیش از دبستان به طور غیر مستقیم تاثیر مثبتی بر ورود به مدارس دختران خواهد داشت.

.تأثیر آموزش و پرورش پیش از دبستان بر رشد شناختی وهوشی کودکان

طبق تحقیقات انجام یافته در دانشگاه های معتبر دنیا از جمله در نیو یورک تأثیر محیط های غنی تربیت بر رشد در سال ها ی اولیه حیات کودک انکار ناپذیر است؛این آموزش ها باعث رشد کرتکس مغز می شود وشیار های آنرا عمیق تر می کند وباعث افزایش وزن آن می شود همچین قطر رگ هایی که خون را به کرتکس مغز می فرستند می نماید و حجم سلول های ترشح شده  آنزیم حافظه ساز را افزایش می دهد در نتیجه مغز تقویت شده ویاد گیری آسان تر انجام می شود.

بر اساس تحقیقات عموم محققان دوران کودکی برای رشد هوش بسیار ضروری است وچنان چه آموزش ها ومحرک های لازم ومناسب در این دوره ارائه نگردد در دوره های بعدی محرکات وآموزش ها تأثیرات کمتری در تغییر پذیری فرد داشته وبا تلاش هایی که به منظور جبران به عمل آید فقط 50٪ فرصت از دست رفته قابل جبران خواهد بود .(از نشریه ی استا ندارد سازی مهد کودک های ایران)

برنامه های آموزشی دوره پیش از دبستان:

·        برنامه ی پیش دبستان اساساً به جای تأکید بر محتوا (فعّالیّت محوری) است یعنی بازی، قصه، شعر، کاردستی، نقّاشی، مشاهده، بحث و گفت و گو، گردش علمی، اجرای آزمایش و نمایش خلاق فعّالیّت های آموزشی را تشکیل می دهد.

·        برنامه ی پیش دبستان در هم تنیده است یعنی به جای آموزش مستقیم و موضوع محور رشته های علمی مانند ریاضی، علوم، زبان آموزی و... آن هم جدا از یکدیگر، اساس کار بر فعّالیّت فراگیران متمرکز بوده و آن ها از این طریق  اطلاعات مورد نیاز رشته های مختلف را کسب می نمایند.

·        تأکید برنامه های پیش دبستان در استفاده از بسته های آموزشی است. به عبارت دیگر، منابع متعددی از قبیل، کتاب راهنمای مربی، وسایل مورد نیاز، برگه های کار عملی کودک و.... در اختیار مرکز قرار می گیرد.

·        بر برنامه ی درسی تأکید می شود. یعنی مبنای عمل مرکز آموزشی، کل برنامه ی درسی است نه یک رسانه محض مثل کتاب.

·        در برنامه ی پیش دبستان، می بایست به فرهنگ بومی، محلی توجه شود.  

تاثیر آموزش های پیش ازدبستان بر رشد وسازگاری اجتماعی کودکان

کودکان در این سنین علاقه بیشتری به ارتباط بابزرگتر هانشان می دهند. شرایط اجتماعی امروزی از نظر نوع سکونت،تعدادافرادخانوار ومحدوده های شغلی واجتماعی والدین دراین زمینه موثر است. آموزش های این دوره می تواند آمادگی رشدرادر دوره ابتدایی تسهیل کند.کودکانی که ازآموزش قبل ازدبستان برخوردار بوده اندازنظرمهارت های کلامی ودستیابی به تجارب دست اول به هنگام بازی وفعالیت ازسایرکودکان رفتارجامعه پسنده تری ازخودنشان می دهند.به طورکلی می توان گفت آموزش قبل ازدبستان برسازگاری عاطفی واجتماعی کودکان بطور چشمگیری موثر می باشد.(فصل نامه ت، ت شماره 52-4)

در مشاهده ی تعامل بین مربی  ودانش آموزبه این موارد می تواند مورد توجه قرار گیرد   :

- مربی با کلام تمایل خود را برای کمک به دانش آموز نمایان می کرد.

-مشکل وپرسش دانش آموزان را درباره ی تکلیف در اکثر موارد پاسخ می داد

- تکالیف دانش آموزان را به صورت فردی باز بینی می کردند  .

- از وسایل کمک آموزشی به نسبت این سن کمتر استفاده می کردند.

- یشتر از تشویق های کلامی استفاده می شد.

- محتوارا بیشتر تکرار می کردند.

-  با رفتار غیر کلامی دانش آموزان را در ادامه بحث هدایت می کردند.

- محور های برنامه های روزانه آنها به طور کامل تدارک دیده نشده بود که لاجرم بعضی موارد آموزشی ومهارتی وشناختی و.....در این سن مورد غفلت واقع می شد.

- مربیان چندان از بنیه ی علمی برخوردار نبودند وکتاب های در خصوص ارتقای ای بنیه مشاهده نشد.

در یک جمعبندی می توان گفت اهمیت این مقطع هنوز در مراکز شهرستانی با دیدگاه سنتی که،پیش دبستانی مقدمه ای برای دبستان است حاکم است وهیچ نظارتی هم در این خصوص صورت نمی گیرد.   

انجام تست نگهداری ذهنی پیاژه در مهد کودک دریا و الزهرای

آموزش و پرورش پارس آباد

نگهداری ذهنی، بخش به بخش، همراه با نا همطرازیها یعنی با فواصل زمانی از یکدیگر شکل می گیرد پیاژه این ها را افقی می نامد که:

مراحل نگهداری:

مرحله اول) عدم نگهداری ذهنی ؛ دراین مرحله جواب های کودک براساس ادراک فوری اواست، کودک در هرزمان توجه خودرا تنها بریک بعد متمرکز می کند امادر طول زمان ازبعدی به بعد دیگر میگذرد وهمین امر تناقضاتی به وجود می آورد که به دلیل ناتوانی درهماهنگ ساختن روابط به حل آنها نایل نمی آید.

لوازم تست: دوگلوله خمیر به رنگ های مختلف

روش اجرا:

درابتدا از(هانیه مراد زاده – مقطع پیش دبستانی – کلاس خانم فیروزی) خواسته شد که 2 گلوله رابه یک اندازه درآورد.

سپس از او خواسته شد یکی از این خمیرها را به شکل دیگری در آورد،از او

سوال شد که اندازه کدام یک بیشتر است؟ جواب (گلوله ای که پهن تر است

را بزرگتر دیده و آن را نشان می دهد)

  بعد از درست کردن شکل های گوناگون از خمیر، نگهداری از بعدهای طولی

 عرضی وارتفاع چندین بار آزمایش گردید – این آزمایش در همان مهدکودک در مورد آریا شهباز زاده اجرا شد که همان نتایج عاید شد)

هانیه در این مقطع سنی به مرحله نگهداری ذهنی دست نیافته، او تصور می

کند که دگرگونی شکلی یا وضعیت فضایی یک شی به تغییر خصیصه های

فیزیکی آن می انجامد.

این تست با مراحل بالا در خصوص نگهداشت ذهنی در مهد کودک دریا نیز با 1-  سحر قولی 2-  محسن قربان زاده اجرا گردید ونتایج مشابه عاید گردید.                

مرحله دوم) رفتار بینابین؛ کودک بیش ازمرحله قبل بادرنظرگرفتن دوبعد،به صورت متناوب یاهمزمان متمایل است نگه داری ذهنی رادر پاره ای ازموارد  می پذیرد ودربرخی دیگر نمی پذیرد دروضعیت های ساده به نگهداری ذهنی نایل می شود اما درجنبه های ادراکی مساله اغراق آمیز یاابراز تردید به پاسخ های وی شود به عدم نگهداری ذهنی باز می گردد.

مرحله سوم)نگهداری ذهنی؛ کودک این مرحله رادربرابر هرآزمون بلافاصله نشان می دهد که واجد نگه داری ذهنی است وی چنین می پندارد که دگرگونی ها فقط جنبه ظاهری دارند وتعیین خواص فیزیکی معینی نمی انجامد ودرآخرین تحلیل به کمک یکی ازاین پاسخ ها خود راتوجیه می کند.

)اصل این همانی)این باز همان است) قبلا نیز همان بود،چیزی بر آن افزوده نشده است)جبران:تغییری دریک بعد باتغییرمناسب باآن بعددیگرجبران شده است مثلا  شکل 1 طویل تر است ولی درعوض باریکتر است

شکل1) 

شکل 2)

بازگشت پذیری:این همان است می تواند به وضع اولی برگردانده شود.

برنامه ها در مهد کودک:

با توجه به برنامه ی این مرکز در پارهای از موارد اشکال هایی بر آن وارد است که برای برسی ومقایسه ی آن چند نکته از وینتا کول ترجمه ی مفیدی در خصوص برنامه در این مقطع  که باید تعدل در موارد ذیل را داشته باشد  بیان می شود:

هر برنامه روزانه باید به طریقی طراحی شود که تعدل را در موارد زیر را منعکس کند

·        فعالیت های فردی وگروهی

·        "  "  محیط آزاد وبسته

·        "   " فعال وآرام

·        "  "  فعالیت های آزاد وسازمان یافته یا هدایت شده

·        فعالیت های شکوفا کننده وهمه جانبه ی رشد

برنامه این مراکز حالت کلیشه ای داشته ووموار د فوق در آن رعایت نشده است،تکالیف جانبی از جمله آموزش زبان انگلیسی با توجه به دو زبانه بودن منطقه برآنان تحمیل شده که برنامه های اصلی آنان را تحت شعاع قرارمی دهد 

برنامه پیشنهادی روزانه 4 ساعتی در دوره ی پیش دبستانی 

  یک برنامه ی پیشنهادی برای یک مهد کودک فرضی

هدف:پرورش حس مسئولیت پذیری در کودکان مرز سنی 6سال

محتوا:در باره ی این هدف با توجه به به ایجاد این مهارت ویا نگرش مثبت به این امر می توان تکالیفی را در محیط های گوناکون در نظر گرفت مانند

فعالیت های داخل کلاسی وخارج کلاسی  (علوم،محیط زیست و...)

-کارهایی ازقبیل تهیه چند وسیله برای کار علوم در کلاس

 -یا نگهداری بعضی از وسایل کلاس وکمک دانش آموزان به معلم  در کاهای کلاسی  و...تجربه های ملموس ودر حد اندازه بچه ها ای امر را تقویت کرد

- در خانه نیز با کمک در کارهای خانه از قبیل آوردن آب برسفره ویا خریدن وسایل از خواربا فروشی محل این امر را تقویت کرد

-تهیه ی قصه ها وداستان های ناتمام در مورد مسئولیت پذیری وعدم مسئولیت پذیری و درک عواقب این امور توسط دانش آموز

-کشیدن نقاشی هایی در ارتباط با انجام کارهای خود در خانه توسط بچه ها

-ترتیب دادن یک فعالیت خارج کلاسی برای جمع آوری وتمیز کردن حیاط مهد کودک

استفاده از اشعار وموسیقی های در ارتباط با موضوع و.....

تهیه ی شرح وظایف روزانه آنها ونقد وبررسی کارهای خود در این خصوص در فعالیت های گفت گو های آزاد.

راهبرد های یاد دهی ویادگیری:

-اسفاده از بازی هایی در حیاط مهد با در داخل کلاس

-استفاده از قصه هایی که نتیجه ان احساس تکلیف نمودن کودک برای کارهای خود ویا دیگران و جامعه باشد.

-استفاده از یک نمایش خلاق در خصوص کارهای کودک که در خانه به مادر شان کمک کرده اند.

-باکارهای عملی و روش های فعال می توان این  آیتم را در کودکان تقویت کرد.

در این مهد کودک ها برنامه ی منسجم که این آیتم ها را با برنامه دنبا ل نمایند مشاهده نشد ولی درکتاب های تدریس شده و قالب فعالیت های کلی وبازی های آنها این آیتم ها دیده می شد