اثرات متقابل خانواده و سازمان

در مدل نظام مند انتخاب و بکارگیری اثربخش منابع انسانی سازمان یا مناباس (ساعتچی، 1386)، گفته شده است که بین عواملی چون، رضایت شغلی، موفقیت در کار، روحیه، کیفیت روابط انسانی در محیط کار، شیوه های رهبری و... از یک سو و میزان بهره وری فرد و سازمانی، از سوی دیگر روابط تنگاتنگ و در عین حال، متقابلی وجود دارد.

براساس همین مدل واره نیز می توان نتیجه گیری کرد که بین جو خانوادگی Family atmosphere کارکنان یک سازمان از یک طرف و روحیه و بهره وری آنان در سازمان محل کارشان از طرف دیگر، همبستگی قابل توجهی مشاهده می شود. هریک از کارکنان سازمان، یعنی، چه آنان که مسئولیت رهبری و هدایت گروهی از افراد را به عهده دارند و چه کسانی که به عنوان کارگر، کارمند، کارشناس و متخصص به کار مشغول هستند. جملگی در خانواده‌ای زندگی می کنند (یا قبلاً زندگی کرده اند) که دارای همه ویژگیهای یک نظام (سیستم) اجتماعی است هر عضو، یک جزء از نظام خانواده است و فرزندان خانواده نیز تحت تأثیر شیوه های رهبری و مدیریت والدین خود می باشند. به همین ترتیب فرزندان خانواده بر رفتار والدین خود اثر می گذارند و این نوع "کنش متقابل" یا "تعامل پیاپی"، بر شناخت، هیجان و رفتار یکا یک اعضای خانواده اثر می گذارد و موجبات تغییرات بعدی آنان را فراهم می‌آورد.

بسیاری از مشکلات خانواده‌ها به محل کار اعضای خانواده برد می‌شود و مشکلات سازمانها نیز به میزان کم یا زیاد، خانواده کارکنان را تحت تأثیر قرار می دهد. بنابراین، آگاهی مدیران کارآمد از سبک‌های رهبری در خانواده و آثار و نتایج هر یک از این سبک‌ها، باعث می‌شود آن چنان رفتار و سبک رهبری و مدیریت را در خانواده خود به عهده بگیرند که به نتایج انسانی و احساس خوشبختی بیشتر اعضای خانواده، منتهی شود.

اثربخشی، موفقیت، بهره‌وری و سلامت نظام خانواده نیز مانند هر نظام اجتماعی دیگر، با شیوه‌های تربیتی و به عبارت دیگر، با شیوه‌های رهبری و مدیریت والدین در خانواده، بستگی دارد. تجارب مشاوران خانواده نشان می‌دهد که شیوه‌های رهبری در خانواده‌ها را نیز می‌توان به سه نوع، یعنی، "عدم مداخله(سهل گیری)"، "مردمی (دمکرات منش یا مشارکتی)" و "آمرانه (استبدادی)" تقسیم بندی کرد.

در بخش های بعدی مهمترین ویژگیهای شناختی، هیجانی و رفتاری والدین در اعمال هر یک از این شیوه ها  به اختصار معرفی خواهند شد.

منبع:  روانشناسی مدیریت، دکتر محمود ساعتچی، نشر ویرایش، چاپ اول زمستان 1387