بررسی میزان همپوشانی ارزشیابی آموزشی وارزشیابی از برنامه درسی

مقدمه و بیان مساله

نظام ارزشیابی در هر برنامه ای خصوصا برنامه درسی از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است بطوری که سابقه ارزشیابی از برنامه درسی و آموزشی به دهه 1960 برمی گردد اما مادائوس (مومنی،1388) نمونه هایی از مطالعات ارزشیابی در 150 سال قبل ارائه داده است.

"ارزشیابی در مفهوم جدید خود به عنوان جزئی از فرایند تعلیم و تربیت و وسیله مناسبی برای اصلاح هدف ها، برنامه ها وشیوه های تدریس شناخته شده است"(فتحی،1381)

هر نهاد یا دستگاهی که به برنامه ریزی درسی یا آموزشی دست میزند اولین سوالی که پس ازگذشت مدتی از اجرای برنامه باید پاسخگو باشد اینکه آیا این برنامه موفقیتی داشته است یا خیر؟و سوالی که باید پس از آن به دنبال پاسخ آن باشد اینکه ملاک موفقیت یک برنامه چیست؟آیا ملاک موفقیت یک برنامه،اهداف از قبل تعیین شده است؟در این صورت چه کسی یا نهادی صلاحیت دارد که اهداف را تعیین کند؟آیا اهداف ثابتند یا متغیر؟در این صورت ملاک تغییر چیست؟اگر پاسخ به سوال نخست منفی باشد چه سازوکار دیگری برای ارزشیابی از برنامه می توان در نظر گرفت و مهمتر از همه اینکه چگونه می توان مخاطبان یا کاربران برنامه را از عناصر مورد بررسی در برنامه درسی مطمئن ساخت؟

"عناصر برنامه درسی طبق دیدگاه صاحبنظران ازیک تا نه متغیر است اما تقریبا اکثر صاحبنظران در مورد چهار عنصر هدف،محتوا،روش اجراو ارزشیابی اتفاق نظر دارند"(مومنی،1388)

ارزشیابی در برنامه درسی جزءجدایی ناپذیر برنامه است و شاید مهمترین آن،چرا که بدون ارزشیابی دقیق،برنامه ریزان در مورد ادامه برنامه به همان شکل طراحی شده نخست و یا جرح و تعدیل و احیانا" حذف برنامه نمی توانند تصمیم مناسبی اتخاذ کنند.

"در زمینه ارزشیابی برنامه درسی بر کشف این نکته متمرکز است که آیا برنامه درسی آنگونه که طراحی و اجرا شده است می تواند نتایج مطلوبی ایجاد کند؟ارزشیابی به شناخت نقاط قوت و ضعف برنامه درسی قبل از اجرا و اثربخشی اجرای آن پس از اجرا کمک می کند.بر این اساس ارزشیابی برنامه درسی بر ارزیابی برنامه و مولفه های آن و همچنین اجرای چنین برنامه ای توسط مربیان متمرکز است. (مومنی،1388)

در مورد اینکه کدام بخش از برنامه باید مورد ارزیابی قرار گیرد اقوال متفاوتی طرح شده است برخی مراد ازارزشیابی برنامه درسی را ارزیابی از کل برنامه می دانند و برخی پرداختن به بخشی از برنامه و ارزیابی از آن را نیز به این موضوع نسبت می دهند اما آنچه که در تمام این دسته بندی ها مشترک است اینکه به هر حال یک برنامه درسی مناسب باید منجر به ایجاد یادگیری بهتر در فراگیران شود که به پیشرفت تحصیلی تعبیر می شود.