نقش اوقات فراغت در تکامل فردی و سلامت اجتماعی

مفهوم شناسی اوقات فراغت

فراغت، در لغت به آسایش و آسوده شدن از کار روزانه معنا شده است. در لغت لاتین نیز فراغت، معادل «leisure» به معنای رخصت و رهایی از اشتغال و کار آمده است. در اصل، اوقات فراغت، فرصت هایی است که انسان مسئولیت پذیر هیچ گونه تکلیف یا کار موظفی را عهده دار نیست و زمان در اختیار اوست تا با میل و انگیزه شخصی به امر حاضر بپردازد.

در تعریف اوقات فراغت، مفهوم رضایت، انگیزه و عامل انتخاب، نقش اساسی دارد. در حقیقت برجسته ترین ویژگی اوقات فراغت، این است که انسان از روی رضایت باطنی و انگیزه شخصی، از میان مجموعه متنوع و گسترده ای از فعالیت ها، به اختیار خویش یکی را برگزیند.

ناگفته نماندکه اوقات فراغت به معنی بی کاری، وقت آزاد یا وقت مرده نیست، بلکه ضرورتی است که انسان، رها از برنامه ها و وظایف شغلی، مدرسه ای و اجتماعی خویشتن با رضایت و اختیار کامل عهده دار چگونگی گذران عمر خویش می شود. به سروده مولانا:

مصلحت آن است تا یک ساعتی قوّتی گیرند و زور و راحتی

انسان موجودی است که همواره با خود، اجتماع، طبیعت و خدا در ارتباط است و هر یک از آنها الزاماتی برای او به همراه می آورد. حال اگر آدمی از این گونه تعهدات مذهبی، اجتماعی و شغلی رهایی یافت و فرصتی آزاد داشت تا از بایدها و نبایدها آسوده خاطر باشد، به اوقات فراغت دست یافته است.