نقش والدین در زبان آموزی کودک

یکی از شیرین ترین مراحل کودکی فرزندان ما، زمانی است که اولین کلمات را برزبان می آورند و با شروع دومین سال زندگی کودک، بسیاری از والدین ابراز نگرانی می کنند که آیا پیشرفت سخن گفتن فرزندشان طبیعی است یا خیر؟

مادر مهرنوش ٢ ساله دراین باره می گوید: دخترم خیلی دیرتر از بچه های هم سن و سال خود شروع به حرف زدن کرد و اکنون نیز در جمله سازی مشکل دارد.

مادر کیارش ٣ ساله عنوان می کند: گاهی فرزندم آن قدر گفتن یک جمله را طولانی می کند و مدام به دنبال کلمات مختلف می گردد که حوصله اطرافیان سر می آید و جمله او را تکمیل می کنند.

مادر سوگل 4 ساله که به شیرینی شعر می خواند و جملات را به خوبی و کامل ادا می کند، عقیده دارد: والدین در پیشرفت زبانی کودکان خود نقش کلیدی دارند و واضح و رسا ادا شدن کلمات توسط پدر و مادر و ایجاد فرصت های مناسب برای وسیع تر کردن دامنه لغات کودک، باعث زود و کامل صحبت کردن او می شود.

یک روان شناس تربیتی در این باره می گوید: به طور طبیعی، سن شروع سخن گفتن کودکان بسیار متفاوت است؛ تعدادی از بچه های ١٢ ماهه، چند کلمه ساده را ادا می کنند اما کودکانی هم هستند که تا سن ١5 تا ١٨ ماهگی نمی توانند صحبت کنند.

دکتر محبوبه مفتاحی عنوان می کند: حدود ٧٠ درصد کودکان هنگامی که به سن ٢ سالگی می رسند، می توانند 5٠ تا ٢5٠ کلمه را برزبان بیاورند، همچنین می توانند کلمات را کنار هم قرار دهند و جملات ٢ یا ٣ کلمه ای بسازند.

وی اضافه می کند: حدود ١٠ تا ١٢ درصد از این کودکان نیز از لحاظ گفتاری از دیگران عقب تر هستند و جزو کودکانی به حساب می آیند که دیرتر زبان باز می کنند.

وی تصریح می کند: دیر به حرف آمدن کودکان، خطر به حساب نمی آید ولی اگر کودکی در سن یک سالگی به بعد و حدود ١٨ ماهگی، در فهمیدن گفتار اطرافیان و درک آن ها مشکل دارد، باید با دکتر مشورت کرد.

وی خاطرنشان می کند: بر طبق تحقیقات، پیشرفت زبان و افزایش دایره لغات کودک با تعداد کلماتی که می شنود و مقدار کمکی که از دیگران می گیرد و به صورت تشویق و صحبت کردن زیاد با کودک نمود پیدا می کند، رابطه مستقیم دارد.مفتاحی عقیده دارد: باید با کودک رسا و بلند صحبت کرد و زمانی که کودک شما کاری انجام می دهد، از لباس پوشیدن گرفته تا خوابیدن، فرصت خوبی برای استفاده از کلمات است.

وی می گوید: بازگویی یک داستان کوتاه و شاد و شعرخوانی از روی کتاب های مصور، لغات جدیدی را در ذهن کودک می سازد و نشان می دهد که هر چیزی، اسمی دارد و در یادگیری کلمات نیز به کودک کمک می کند.

وی عنوان می کند: زمانی که کودک به طور اتفاقی کلمه ای را بر زبان می آورد، او را تشویق و آن لغت را در یک جمله کوتاه تکرار کنید زیرا این کار نه تنها دامنه لغات او را افزایش می دهد بلکه به کودک می آموزد که کلمات را می توان با هم ترکیب کرد.

مفتاحی تصریح می کند: کودک از سن ١٢ تا ١5 ماهگی، بازگویی اسم های ساده را یاد می گیرد و در سن ١5 تا ١٩ ماهگی افعالی مثل دویدن، خوردن و نشستن یا صفاتی مانند بنفش، کوچک و سرد به دایره لغات او افزوده می شود.

وی تاکید می کند: والدین نباید قبل از این که کودک درخواستی بکند، به نیازش پاسخ دهند به طور مثال اگر کودکی همیشه پس از بیدار شدن آب می خواهد، اجازه دهید تا او درخواست کند و بعد به آرامی جمله اش را تکرار وتکمیل کنید و به او آب بدهید.

وی می گوید: باید به کودک اجازه داده شود تا در هر فرصتی از مهارت های زبانی خود استفاده کند به ویژه قرار گرفتن در جمع هم سن و سال ها به او کمک می کند تا صحبت کردن بچه های دیگر را ببیند و برای حرف زدن با دیگران تشویق شود.

این روان شناس تربیتی عنوان می کند: بنا به نظر برخی از کارشناسان گفتاری، استفاده از شیشه و پستانک احتمال نوک زبانی حرف زدن بچه ها و تلفظ ناجور بعضی از حروف را به دنبال دارد و نباید غیر از موارد ضروری، کودک را به مکیدن طولانی شیشه شیر و پستانک ترغیب کرد.

وی خاطرنشان می کند: والدین باید صبور و با حوصله باشند و زمانی که کودکان به دنبال کلماتی هستند تا منظور خود را بیان کنند، به آن ها فرصت بدهند و زود خسته نشوند.

وی می افزاید: زمان دادن به کودک برای تکمیل جملات، به او کمک می کند تا در دفعات بعدی، با آرامش واعتماد به نفس بیشتری صحبت کند در حالی که تعجیل و هول کردن کودک، امکان ادای صحیح کلمات را از او می گیرد.

وی می گوید: پریدن بین حرف کودکان برای تکمیل جملات آن ها نیز نادرست است و باید به آن ها فرصت داده شود تا ذهن و کلام خود را با هم هماهنگ کنند و مهارت خوب صحبت کردن را بیاموزند.

مفتاحی عقیده داد: حتی کودکانی که به طور ذاتی آرام و ساکت هستند نیز در محدوده سنی ١٣ تا ١٨ ماهگی، اولین کلمه خود را ادا خواهند کرد و باور کردن توانایی های کودکان و تشویق وترغیب آن ها در آموختن هر مهارتی به ویژه زبان آموزی، راهکاری ساده برای تقویت و پیشرفت کودکان است.