چگونه بهره وری منابع انسانی بهبود می یابد؟

مهم ترین عامل در بهبود بهره وری در هر سازمانی و در هرکشوری، نیروی انسانی می باشد. نیروی انسانی، سرمایه اصلی سازمان های عصر نوین است.کارکنان با نقشی فزاینده، در پیشبرد اهداف و عملکرد سازمان سهیم هستند. بدون افراد کارآمد دستیابی به اهداف سازمانی و بهره وری ایده آل غیرممکن می باشد. تجربه سازمان های موفق نشان می دهد که نیروی انسانی می بایست در کانون هدف های اصلی قرار گیرد و از نگاه ابزاری به آن پرهیز شود. امروزه توجه عمیق به منابع انسانی موجود در سازمان و تلاش برای پدید آوردن زمینه ارزشی تحت عنوان "کارمندان ما ارزشمندترین دارای های ما هستند" به عنوان یک ضرورت برای بقای سازمان ها مطرح می باشد که توجه به این عامل می تواند کلید دستیابی به کارایی،اثربخشی و بهره وری در سازمان ها. بنابراین می توان گفت که منابع انسانی از مهمترین زیرساخت های رسیدن به اهداف سازمان هستند. لذا کارکنان به عنوان یک منبع استراتژیک و مهم ترین منبع رقابتی یک سازمان نقش به سزایی در تعالی و تحقق اهداف سازمان داشته و بهره وری آن به عنوان فاکتور اصلی بهره وری سازمانی مطرح می گردد. بهره وری منابع انسانی تحت تاثیر عوامل مختلفی درسازمان قرار دارد که می توان با شناسایی و اصلاح این عوامل، ضمن بهبود آن، بهره وری کل سازمان را ارتقاء بخشیده و گام های موثری درجهت تعالی سازمانی برداشت.

در یک سازمان، سبک رهبری تاثیر زیادی بر اداره سازمان، جو سازمانی، بقای سازمانی و بهره وری کارکنان و سازمان دارد. نقش و سبک رهبری در یک سازمان به عنوان یکی از عوامل تعیین کننده موفقیت در دستیابی به ماموریت، چشم انداز و اهداف یک سازمان بسیار مهم است. رهبر به عنوان اثر گذارترین فرد در هدایت و تعیین سرنوشت سازمان با انتخاب سبک رهبری مناسب در برنامه ریزی ها، تصمیم گیری ها، برقراری ارتباط با افراد، و کنترل درگیری ها می تواند دسترسی به اهداف و آرمان های سازمان را تسریع نموده وسازمان را به مکانی منسجم برای رسیدن به یک هدف مشترک تبدیل نماید.رهبری یک رابطه ی فی مابین اقتدار و احترام است که به طرق مختلف قابل بهبود است. رهبران موثر کار تیمی را جهت ارتقای روابط کارکنان در راستای افزایش عملکرد و بهره وری سازمان حفظ می کنند. بنابراین، مهارت های یک مدیر در کار تیمی به طور کلی به میزان خوبی که او به عنوان یک رهبر دارد، مرتبط است.

از طرفی رهبری خوب که توسط مدیر سازمان انجام می شود، منجر به بهتر شدن جو سازمانی و فضای کاری می شود. این بدان معناست که رهبر و کارکنان با نشان دادن حمایت متقابل از یکدیگر رابطه ای هماهنگ برقرار کرده اند. رهبری فرآیندی است که از طریق فرآیند ارتباط به پیروان خود برای دستیابی به اهداف سازمانی تحت تاثیر قرار می گیرد یا مثال می دهد. در نتایج تحقیقات بدست آمده که سبک رهبری و جو سازمانی را می توان چارچوب زیرساختی در اجرای مدیریت دانست. لذا سبک رهبری تاثیر قابل توجهی بر جو سازمانی و جو سازمانی تاثیر مثبت و معناداری بر تعامل اجتماعی و بهبود کار کارکنان و در نهایت اثربخشی سازمان دارد. ابعاد جو سازمانی از جمله روحیه گروهی، مزاحمت، صمیمیت، علاقه مندی، ملاحظه گری، فاصله گیری، نفوذ و پویایی و تاکید بر تولید، سبب ارتقای سطح بهره وری کارکنان می شود. همچنین ابعاد کیفیت زندگی کاری از جمله پرداخت منصفانه و کافی،محیط کاری ایمن و بهداشتی،توسعه قابلیت های انسانی، تامین فرصت رشد و امنیت، یکیارچگی و انسجام اجتماعی، قانون‎گرایی در سازمان و فضای کلی زندگی باعث افزایش میزان بهره وری کارکنان می شود. ایجاد جو سازمانی که بتواند اعضای سازمان را به سمت بهبود عملکرد در دستیابی به اهداف سازمانی سوق دهد، آسان نیست. این به این دلیل است که اساسا انسان ها با توجه به سطح نیاز، ویژگی های رفتار متفاوتی دارند. مولفه تاکید بر تولید و کار در بین ابعاد جو سازمانی و مولفه محیط کاری ایمن و بهداشتی در بین ابعاد کیفیت زندگی کاری بیشترین تاثیر را بر بهره وری کارکنان دارند. تحقیقات نظارت بر جنبه های مربوط به مدل کدهای اخلاقی و چگونگی اخلاق کاری دوبعدی، یعنی انرژی و فرد، تاثیر مدیریت کیفیت،بهره وری و استراتژی سازمانی را تحت فشار قرار داده است.

علاوه بر سبک رهبری و جو سازمانی در تحقیقات قبلی حدود 30 درصد از تغییرات موجود در بهره وری نیروی انسانی به وسیله مولفه های اخلاق کار شامل؛ دلبستگی و علاقه به کار، پشت کار و جدیت در کار، روابط سالم انسانی و مذهبی،روحیه جمعی و مشارکت در کار می شود. بنابراین اخلاق کاری در یک شرکت نه تنها نمایان می شود، بلکه باید به طور جدی از طریق یک فرآیند کنترل شده شامل تمام منابع انسانی و کارکنان در مجموعه ای از سیستم ها و ابزارهای پشتیبانی دنبال شود. اخلاق کاری مجموعه ای از شخصیت فرد و نحوه بیان، نگاه، باور و معنا بخشیدن افراد به چیزی است که افراد را به عمل و دستیابی به نتایج مطلوب ترغیب می کند. سازمانها روزانه به طور چشمگیری با مسایل اخلاقی روبرو می شوند که نگرانی بزرگی را در این زمینه برای عملکرد موفق سازمانی و جلوگیری از تلفات اجتماعی برای رشد و بﻘای سازمان به وجود می آورد، در نظر گرفتن اخلاق کاری در سازمانها اهمیت زیادی دارد.اخلاق کاری نگرش کارکنان را نسبت به کار و سازمانی که در آن کار می کنند را نشان می دهد. سازمان هایی که اخلاق کاری قوی دارند، از داشتن کارمندان متعهد به سازمان سود می برند و این سود در بالا رفتن بهره وری سازمان نمود پیدا می کند.بنابراین اخلاق کاری بالا سبب افزایش تعهد سازمانی می شود و پایین تعهد سازمانی را کاهش خواهد داد.ارزش های اخلاقی تعهد کارکنان را به سازمان افزایش می دهند و دلبستگی قوی در آن ها نسبت به سازمان ایجاد می کنند و افراد با رفتار اخلاقی بالا به احتمال زیاد بهره وری بالایی خواهند داشت.