چگونه عملکرد سازمان های دولتی را افزایش دهیم؟

امروزه سازمان های بخش دولتی با چالش های بسیاری روبرو هستند که باید بصورت مستمر به دنبال راه های افزایش کارایی و کاهش هزینه های خود باشند. لذا کیفیت و اثربخشی مدیریت و عملکرد سازمان های دولتی عامل تعیین کننده و حیاتی برای دستیابی به اهداف برنامه های توسعه ایی آنها است. در صورتی که ارزیابی عملکرد با دیدگاه فرآیندی و بطور صحیح و مستمر انجام شود، در بخش دولتی موجب ارتقای پاسخگویی دستگاه های اجرایی و جلب اعتماد عمومی می شود؛ از این رو سازمان های مذکور باید همواره به بهبود عملکرد خود اقدام کنند.

عملکرد سازمانی به نتایجی اشاره دارد که سازمان با توجه به اهداف از پیش تعیین شده، در جهت نیل به اهداف به آنها می رسد. برای تعیین میزان یک بعد عملکرد مانند اثربخشی: کیفیت خدمات، کارایی، بهره وری، رضایت مشتریان و اثربخشی هزینه ها به کار گرفته می شود. بنابراین اندازه گیری عملکرد پیش زمینه ای برای انجام وظایف مختلف از جمله پاسخگویی، سیاست گذاری و به همان اندازه، برنامه ریزی و کنترل است. اندازه گیری عملکرد می تواند به بهبود عملکرد منجر شود. اما اگر بدرستی بکارگرفته نشود، نه تنها اثربخش نخواهد بود، بلکه پرهزینه بوده و می تواند بسیار مضر و مخرب باشد. هم اکنون متغیرهای بسیاری برای اندازه گیری عملکرد سازمان ها و افراد طراحی و بکارگرفته شده است که بسیاری از آنها قابل استفاده در سازمان های دولتی نیز هستند.

فرصت های ارزش آفرینی و بهبود عملکرد در سازمان های دولتی، به مدیریت استراتژی های دانش پایه ای منوط شده، که هدف آنها به کارگیری دارایی های نامشهود سازمان است و این امر سبب تحولات قابل ملاحظه ای در برنامه ها، ساختارها و سیستم های مختلف موجود در سازمان های دولتی شده است و الزاماتی را به لحاظ ایجاد سیستم های جدید به همراه داشته است. لیکن توجه به مقوله دانش و مدیریت دانش در سازمان های دولتی، در اولویت توجه قرارگرفته است. هدف مدیریت دانش، بیشینه کردن سودآوری و افزایش اثر بخشی سازمانی و در نهایت بهبود عملکرد سازمان است. لذا در عصر دانایی و دانش محوری، مدیریت دانش در راستای تقویت و بهبود عملکرد سازمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پیاده سازی و اجرای موفق مدیریت دانش به همراهی و مساعدت درازمدت مدیریت ارشد، رهبری و هدایتی که متوجه فرهنگ سازمان است، و نیز همراهی و مشارکت کارکنان و مدیران آموزش دیده و کاربرد صحیح آن در سازمان نیاز دارد. این امر باعث شده، توجه مدیران دولتی به سرمایه ای بس عظیم و ارزشمند جلب شود، یعنی سرمایه ای که با وجود تولید اکثریت ارزش افزوده کالا، کمتر تحت مدیریت، ساماندهی و برنامه ریزی قرار می گیرد. مدیریت دانش،با آسان سازی فرآیند ایجاد و تسهیم دانش، توام با فراهم آوردن محیط های کاری مثبت وسیستم پاداش های اثر بخش، یادگیری سازمانی را سرعت می بخشد و به سازمان کمک می کند که خود را با تغییرهای شتاب زده امروزی منطبق سازد و همگام با تغییرها، با موفقیت به حیات خود ادامه دهد.

پس از مدیریت دانش، یادگیری سازمانی یکی از ابزارهای اصلی کسب مزیت رقابتی در عملکرد برای سازمان های دولتی به شمار می آید. یادگیری سازمانی یکی از منابع حیاتی برای کسب عملکرد برتر در سازمان و مدیریت است و باید به این مقوله ی سازمانی به عنوان یک دارایی استراتژیک در سازمان نگریسته شود و باید به شکلی آن را مدیریت کرد تا بتوان عملکرد و موقعیت رقابتی سازمان را بهبود ببخشد. یادگیری سازمانی شامل رشد بینش و تجدید ساخت دهی و بازنگری موفقیت آمیز مشکلات سازمانی است که توسط افراد نتایج آن در عوامل ساختاری و نتایج سازمان منعکس می شود. سازمان های دولتی با ارتقای سطح یادگیری در سازمان به شکل قابل توجه ای می توانند در درجه ی اول توان و قدرت رقابت و نیز سطح خلاقیت و نوآوری سازمان را بهبود دهند و در درجه ی دوم عملکرد سازمان را با بهبود توان رقابتی ارتقا دهند.

از طرفی نحوه مدیریت تنوع نیروی کار در سازمان های دولتی می تواند بر عملکرد آنها تاثیر مثبت یا منفی داشته باشد که اگر به درستی مدیریت شود، می تواند به بهبود تصمیم گیری، خلاقیت بالاتر و بهبود بهره وری منجر بشود. از سوی دیگر اگر مدیریت نشود می تواند به ارتباطات ضعیف، روحیه ی پایین کارکنان، تعارض های بیشتر و در نتیجه عملکرد ضعیف کارکنان منجر شود که در نهایت به عملکرد پایین سازمان ختم می شود. بنابراین تنوع نیروی کار، نیاز به نوعی بستر سازمانی دارد که در آن هر یک از کارکنان بتواند مسیر پیشرفت خود را بدون ممنوعیت در جنسیت، نژاد، ملیت، یا سایر عواملی که با عملکرد تناسب کمتری دارد، دنبال کند. برای داشتن یک برنامه مدیریت تنوع موثر در راستای بهبود عملکرد سازمان باید کانال های ارتباطی روشنی بین کارکنان و مدیران ارشد وجود داشته باشد تا آنها را قادر سازد اهداف مدیریت تنوع نیروی کار و ارتباط این اهداف با اهداف کلی سازمان را درک نمایند.

بنابراین یک سیستم عملکرد مناسب در سازمان های دولتی باید شاخص های مدیریت دانش، یادگیری سازمانی و تنوع نیروی کار را در راستای رسیدن به اهداف دارا باشد.