انواع شرکت های لجستیکی(5PL)

می توان نسلهای مختلف شرکت های لجستیکی را به 5 نسل تقسیم بندی نمود. در هر نسل از شرکتهای لجستیکی خدمات متفاوتی ارائه می گردد. خدمات خردهفروشی، حمل و نقل، لجستیک، مدیریت زنجیره تامین و مدیریت الکترونیکی زنجیره تامین خدمات نسلهای مختلف شرکتهای لجستیکی است.

1- ارائه دهندگان خدمات لجستیکی طرف اول

این نسل از ارائه دهندگان خدمات لجستیکی (1PL) همان شرکت یا شخص حقیقی است که نیاز دارد بار، کالا، محصول یا وسیله خود را از نقطه ای به نقطه ای دیگر حمل کند و خودش این کار را انجام می دهد. عبارت «ارائه دهندگان خدمات لجستیکی طرف اول» هم به ارسال کننده بار و هم به دریافت کننده بار اطلاق می شود. یک 1PLممکن است یک سازنده، تاجر، واردکننده، صادرکننده، عمده فروش، خرده فروش یا توزیع کننده ای در حوزه تجارت بین الملل باشد.

1PL همچنین ممکن است موسساتی همچون یک دستگاه دولتی یا یک شخص حقیقی یا خانواده ای باشد که از یک مکان به مکانی دیگر جابجا می شود. در یک کلام، هرکسی که کالایی را از مبدا آن به مکانی جدید جابجا کند به عنوان یک «ارائه دهنده خدمات لجستیکی طرف اول» محسوب می شود.

2- ارائه دهندگان خدمات لجستیکی طرف دوم

این نسل از ارائه دهندگان خدمات لجستیکی (2PL)، متصدیان حمل ونقلی هستند که دارای دارایی های سرمایه ای (همچون کامیون، فضای انبار و مانند اینها) بوده و به طور واقعی همه ملزومات انجام حمل ونقل را دارا هستند. خطوط حمل ونقل دریایی که کشتی هایی را تحت مالکیت یا در اجاره خود دارند، شرکت های خطوط هوایی که هواپیماهایی را تحت مالکیت یا در اجاره خود دارند و شرکت های حمل ونقل زمینی بار که کامیون هایی را تحت مالکیت یا در اجاره خود دارند نمونه های بارزی از 2PL ها می باشند.

3- ارائه دهندگان خدمات لجستیکی طرف سوم

ارائه دهندگان خدمات لجستیکی طرف سوم، شرکت هایی هستند که خدمات لجستیکی برونسپاری شده را در قالب قراردادهایی مشخص (معمولا بلندمدت) برای شرکت ها انجام می دهند. شرکت های 3PL معمولا قسمتی یا گاهی وقت ها کل کارکردهای مدیریت زنجیره تامین شرکت های طرف قرارداد خود را برعهده می گیرند.

به عبارتی، شرکتهای خدمات لجستیک طرف سوم یا به اختصار 3PLها به شرکتهایی گفته می شود که سازمانهای تولیدی یا خدماتی، بخشی یا کل امور لجستیکی خود را به آنها برونسپاری می کنند. این شرکتها معمولا در حوزههای حملونقل و انبارداری متخصص هستند و قادرند خدمات خود را با انواع مختلف و متنوعی از محصولات منطبق سازند.

براساس تعریفی دیگر، 3PLها کسب وکارهایی تجاری هستند که در زمینه اجرای عملیات لجستیکی مجزا و یا وظایف پیچیده لجستیکی (موجودی انبار شده، حمل ونقل، مدیریت سفارشات، توزیع فیزیکی و غیره) سرویس ارائه می دهند.

شرکت های لجستیکی بزرگی همچون DHL, Wincanton, CEVA & NYK Logistics از نوع نسل سوم ارائه دهندگان خدمات لجستیکی محسوب می شوند.

4- ارائه دهندگان خدمات لجستیکی طرف چهارم

این نسل از ارائه دهندگان خدمات لجستیکی (4PL) به صورت یک تشکیلات مستقل است که اساس آن نه بر پایه دارایی های سرمایه ای خدمات لجستیکی (مثل وسایل حمل ونقل و نگهداری) بلکه از نوع یکپارچه کنندگی است که منابع، قابلیت ها و فناوری های سازمان خود را با سایر شرکت ها و سازمان ها (شامل تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و حتی شرکت های 3PL) یکپارچه کرده و از این طریق، راه حل های مدیریت زنجیره تامین جامع را برای مشتریانش طراحی، ایجاد و اجرا می کند.

راه حل های جابجایی بار KAP نمونه شناخته شده ای از ارائه دهندگان خدمات لجستیکی طرف چهارم است که با دسترسی که به شرکت های حمل ونقل ملی و بین المللی دارد از طریق ارائه خدمات مشاوره ای و سازماندهی مجدد خدمات لجستیکی و تدارک مناسب باعث کاهش هزینه های لجستیکی مشتریان خود می شود. شرکت KAP بیشتر تاکید خود را بر شکل دهی محصولات، بازمهندسی فرایندهای بسته بندی و مونتاژ، همچنین باز سازماندهی فرایند توزیع گذاشته است و از این طریق غالبا باعث بهبودهای قابل توجهی بدون نیاز به استفاده از فناوری های پیچیده و زیاد برای مشتریان خود می شود.

5- ارائه دهندگان خدمات لجستیکی طرف پنجم

ارائه دهندگان خدمات لجستیکی طرف پنجم، تقاضاهای مختلف 3PLها و اعضای مختلف زنجیره تامین را در یک ظرفیت حجیم تجمیع و یکجا می کند تا از این طریق آنها بتوانند با مذاکرات دوجانبه امکان توافق روی نرخ های مطلوب تری با شرکت های حمل ونقل (زمینی، دریایی، هوایی) داشته باشند. این نسل از ارائه دهندگان خدمات لجستیکی همچون نسل قبل (چهارم) بر پایه دارایی های سرمایه ای نبوده بلکه تلاش می کنند تا خدمات خود را در یک بستر الکترونیکی ارائه دهند. ویژگی کلیدی 5PLها تلاش آنها برای ایجاد همکاری مشارکتی بین اعضای یک زنجیره تامین با شرکت های لجستیکی به منظور حداکثر بهره برداری از ظرفیت های موجود با ایمن ترین و کم هزینه ترین راه حل ممکن می باشد.

شکل دهی عمده فروشان مجازی برای یک سیستم توزیع، یکی از فعالیت هایی است که توسط 5PLها می تواند ارائه شود. این خدمت به خصوص برای بنگاه های کوچک و متوسط (SMEها) فضایی را فراهم می کند تا بتوانند علاوه بر فروش محصولات خود به عمده فروشان واقعی داخلی، از طریق عرضه محصولات خود توسط این عمده فروشان مجازی در بازارهای صادراتی و بین المللی نیز حضور داشته باشند.

کارکرد اصلی 5PLها بیشتر برای زنجیره های تامین بین المللی بوده و باعث کمرنگ شدن نقش مرزهای کشورها در مراودات و تجارت جهانی می شوند.